Συνέντευξη για την τρέχουσα κατάσταση των λιποτακτών από τον ουκρανικό στρατό

Λίγα λόγια για την πορεία της λιποταξίας από τον ουκρανικό στρατό και την απάντηση του κράτους

Από το 2022 έως το φθινόπωρο του 2025, το ουκρανικό κράτος βρίσκεται αντιμέτωπο με μια ανοιχτή κρίση στρατολόγησης. Η συνέχιση του πολέμου, η διαρκής παράταση του στρατιωτικού νόμου και η εξάντληση των εφεδρειών έχουν οδηγήσει σε πρωτοφανή αριθμό υποθέσεων λιποταξίας και αποφυγής στράτευσης. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Εισαγγελίας της Ουκρανίας, από την έναρξη της ρωσικής εισβολής έως τον Σεπτέμβριο του 2025 έχουν σχηματιστεί περίπου 289.600 ποινικές δικογραφίες για στρατιωτικά αδικήματα. Από αυτές, περίπου 235.600 αφορούν αυθαίρετη απομάκρυνση από τη μονάδα (άρθρο 407 του Ποινικού Κώδικα) και περίπου 54.000 αφορούν καθαρά λιποταξία (άρθρο 408). Τα μεγέθη αυτά δεν ταυτίζονται απαραίτητα με ισάριθμα άτομα, ωστόσο αποτυπώνουν την έκταση της κρίσης στο εσωτερικό του στρατού.

Στο ίδιο διάστημα, οι συνοριοφυλακές έχουν αναφέρει πάνω από 50.000 συλλήψεις ανδρών στρατεύσιμης ηλικίας που επιχείρησαν να εγκαταλείψουν παράνομα τη χώρα, ενώ δεκάδες χιλιάδες άλλοι υπολογίζεται ότι διέφυγαν επιτυχώς σε χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το πρόβλημα δεν αφορά μόνο τη φυγή από το εξωτερικό, αλλά και την εσωτερική αποσύνθεση της στρατιωτικής πειθαρχίας, δηλαδή τις αυξανόμενες περιπτώσεις απουσίας από τη μονάδα, την άρνηση υπακοής και επιθέσεις εναντίον στρατόμπατσων που απαγάγουν άντρες για βίαιη στρατολόγηση. Τον Φεβρουάριο του 2025, σημειώθηκε η δολοφονία ενός υπεύθυνου στρατολόγησης και εκρήξεις σε δύο γραφεία κατάταξης μέσα σε τρεις ημέρες, γεγονότα που το Γενικό Επιτελείο χαρακτήρισε «σοβαρή απειλή για τη σταθερότητα του συστήματος επιστράτευσης».

Στο ίδιο πνεύμα έχουν εκδηλωθεί ακόμα και περιπτώσεις συλλογικής ανταρσίας. Κατά τη διάρκεια της εκπαίδευσης της 155ης Μηχανοκίνητης Ταξιαρχίας “Anne of Kyiv” στη Γαλλία, στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος EUMAM Ukraine, στα τέλη του 2024, και στην οποία συμμετείχαν περίπου 2.300 ουκρανοί στρατιώτες, σύμφωνα με ρεπορτάζ της Le Monde (6 Ιανουαρίου 2025), περίπου 50 στρατιώτες λιποτάκτησαν ήδη στο γαλλικό έδαφος, δηλαδή εξαφανίστηκαν και δεν επέστρεψαν στην Ουκρανία μετά το πέρας της εκπαίδευσης. Οι γαλλικές αρχές επιβεβαίωσαν το γεγονός. Η πλειονότητα των στρατιωτών της ταξιαρχίας επέστρεψε στην Ουκρανία τον Δεκέμβριο του 2024, προκειμένου να μεταφερθεί στο ανατολικό μέτωπο. Στο διάστημα που ακολούθησε, περίπου 1.700 στρατιώτες εγκατέλειψαν τη μονάδα ή αρνήθηκαν να αναπτυχθούν στο μέτωπο, πριν καν εμπλακούν σε οποιαδήποτε μάχη.

Η κυβέρνηση του Κιέβου αντέδρασε σε όλες τις παραπάνω κινήσεις με μια σειρά νομοθετικών παρεμβάσεων που καθιστούν υποχρεωτική την ηλεκτρονική καταγραφή όλων των ανδρών ηλικίας 18 έως 60 ετών, την ενημέρωση των στοιχείων τους και τη μόνιμη κατοχή στρατιωτικού εγγράφου ταυτοποίησης. Τον Απρίλιο του 2024 το Κοινοβούλιο (Βερχόβνα Ράντα) μείωσε το όριο ηλικίας υποχρεωτικής στράτευσης από τα 27 στα 25 έτη, χωρίς ωστόσο να θεσμοθετήσει καθολική επιστράτευση για την ηλικιακή ομάδα 18-25. Παράλληλα, εισήχθη μέτρο που επιτρέπει σε καταδικασμένους κρατούμενους να υπογράφουν στρατιωτική σύμβαση με αντάλλαγμα την υπό όρους αποφυλάκιση, συχνά με μοχλό πίεσης τα βασανιστήρια και τους εκβιασμούς. Μέχρι τα μέσα του 2025, χιλιάδες κρατούμενοι είχαν ενταχθεί «εθελοντικά» στις ένοπλες δυνάμεις με αυτό το καθεστώς.

Η μαζική αποφυγή στράτευσης αντικατοπτρίζει μια βαθιά κοινωνική κόπωση και διάρρηξη του δεσμού ανάμεσα στο κράτος και τους υπηκόους. Η μεταφορά της αρμοδιότητας για τέτοια αδικήματα στην Υπηρεσία Ασφαλείας της Ουκρανίας (SBU) σημαίνει ότι η έκταση των αντιστάσεων είναι τόση ώστε να χρειάζεται η αυστηροποίηση της καταστολής, στην προκειμένη περίπτωση, δηλαδή, να περάσει η διαχείριση της λιποταξίας από το πεδίο του στρατιωτικού δικαίου στο πεδίο της εσωτερικής καταστολής.

Η εικόνα αυτή καταδεικνύει την κρίση αναπαραγωγής του ουκρανικού στρατιωτικού μηχανισμού. Παρά τις συνεχείς παρατάσεις του στρατιωτικού νόμου και τις εκστρατείες επιστράτευσης, το κράτος αδυνατεί να εξασφαλίσει το αναγκαίο ανθρώπινο δυναμικό, της πιο αναγκαίας προϋπόθεσης για τη συνέχιση κάθε σύρραξης, Η μείωση του ορίου ηλικίας δεν απέδωσε τα αναμενόμενα, ενώ η προσπάθεια προσέλκυσης νεότερων στρατιωτών με χρηματικά ή κοινωνικά κίνητρα έχει περιορισμένα αποτελέσματα. Η αύξηση των ποινικών υποθέσεων λιποταξίας, η διάχυτη απροθυμία στρατολόγησης και οι επιθέσεις σε αξιωματούχους αποτελούν ενδείξεις διάλυσης της πειθαρχίας από τα κάτω. Δεν πρόκειται για μεμονωμένα περιστατικά, αλλά για το συλλογικό σύμπτωμα μιας κοινωνίας που αρνείται να αναπαράγει τον ίδιο τον πόλεμο.

Η μαζική αποφυγή στράτευσης δείχνει ότι η συναίνεση στο εσωτερικό του ουκρανικού κοινωνικού σχηματισμού έχει εξαντληθεί. Όσο η στρατιωτική μηχανή επιχειρεί να επιβιώσει μέσω αυξανόμενου εξαναγκασμού, τόσο περισσότερο αποκαλύπτεται το χάσμα ανάμεσα στην κρατική επιταγή για «υπεράσπιση της πατρίδας» και στην υλική πραγματικότητα του προλεταριάτου που καλείται να πεθάνει γι’ αυτήν. Μέσα σε αυτήν την αντίφαση, η λιποταξία είναι πράξη άρνησης της συνέχισης του πολέμου με τα σώματα των προλετάριων. Είναι η στιγμή όπου η πειθαρχία του στρατού, δηλαδή η κρατική πειθαρχία αρχίζει να παρουσιάζει ρήγματα.

Η άρνηση στράτευσης και η ατομική ή συλλογική εγκατάλειψη του πεδίου της μάχης δεν μπορεί να ερμηνευθεί ως ατομική «δειλία» ή «ανευθυνότητα», αλλά ως γνήσια κίνηση προλεταριακής προδοσίας του κράτους και του έθνους, μια πράξη θάρρους, γενναιότητας και προλεταριακής αυτονομίας. Είναι αυτό που κι εμείς οι ίδιοι θα κάνουμε αν κληθούμε «να υπερασπίσουμε την πατρίδα».

Παρακάτω παραθέτουμε μεταφρασμένη τη συνέντευξη που έδωσε ένας ουκρανός λιποτάκτης, η οποία αναρτήθηκε στην ιστοσελίδα της τσέχικης αντιπολεμικής συλλογικότητας Antimilitaristická Iniciativa [AMI]: Interview on the current situation of deserters from the Ukrainian army – ANTIMILITARISTICKÁ INICIATIVA [ AMI ].

Εδώ η προηγούμενη συνέντευξη μεταφρασμένη: Συνέντευξη με Ουκρανό αντιστασιακό του πολέμου.

Περισσότερα για τους ουκρανούς λιποτάκτες εδώ: L’Ukraine et ses déserteurs. Partie I : Où sont les hommes ? | DDT21 Douter de tout… και εδώ: L’Ukraine et ses déserteurs. Partie II : Guerre et révolution ? | DDT21 Douter de tout…

Στο διάολο η οικογένεια, στο διάολο η πατρίς.

Η Ελλάδα να πεθάνει, να ζήσουμε εμείς!

Λιποτάκτ(ρι)ες της Καπιταλιστικής Ειρήνης

19/10/2025

Συνέντευξη για την τρέχουσα κατάσταση των λιποτακτών από τον ουκρανικό στρατό

Ο Vladyslav λιποτάκτησε από τον ουκρανικό στρατό και τώρα ζει σε μια ευρωπαϊκή χώρα. Του κάναμε μερικές ερωτήσεις για να διευκρινίσουμε την τρέχουσα κατάσταση των λιποτακτών.

1) Είστε λιποτάκτης που δραπέτευσε από το ουκρανικό μέτωπο διασχίζοντας τα ρουμανικά βουνά. Καταφέρατε να σώσετε τον εαυτό σας και τη γάτα σας. Πώς είστε τώρα; Είστε και οι δύο καλά;

Γεια σας. Γενικά, πολύ καλύτερα από ό,τι στην Ουκρανία. Ναι, από καιρό σε καιρό είμαι στόχος επιθέσεων από πράκτορες των ουκρανικών υπηρεσιών ασφαλείας, συμπεριλαμβανομένων προκλήσεων και προσβολών για πολιτικούς λόγους. Ωστόσο, οι κάτοικοι της ΕΕ μου συμπεριφέρονται πολύ καλά και κατά τη διάρκεια της παραμονής μου δεν έχω αντιμετωπίσει καμία παραβίαση των δικαιωμάτων μου από πολίτες της ΕΕ. Τον Ιούλιο του 2025, ο γάτος μου ο Peach βγήκε για βόλτα και δεν επέστρεψε.

Μόνο μετά την καταγραφή του μικροτσίπ του, το καταφύγιο ζώων επικοινώνησε μαζί μου και με ενημέρωσε ότι, σύμφωνα με το άτομο που τον έφερε στο καταφύγιο, η γάτα μου είχε χτυπηθεί από αυτοκίνητο. Ωστόσο, τα τραύματα που βρέθηκαν πάνω στο σώμα του μπορεί να υποδηλώνουν σκόπιμη ενέργεια. Τώρα συλλέγω στοιχεία για αυτό. Αλλά συνολικά, ο γάτος είναι ζωντανός και καλά και δεν του έχει μείνει κάποια μόνιμη βλάβη.

2) Στην Ουκρανία βρίσκεται σε εξέλιξη η αναγκαστική επιστράτευση στο στρατό. Πολλοί άνδρες δεν θέλουν να υπηρετήσουν στο στρατό. Πολλοί άνθρωποι θέλουν επίσης να λιποτακτήσουν. Έχετε κάποια συμβουλή για αυτούς τους ανθρώπους;

Ναι. Κατά την άφιξή σας στο TCC,[1] αρνηθείτε να υποβληθείτε σε ιατρική εξέταση για να εξακριβωθεί η καταλληλόλητά σας για στρατιωτική θητεία. Εάν η κατάσταση είναι επικίνδυνη, συνιστώ να προσποιηθείτε ψυχικές διαταραχές ή, αν χρειαστεί, να αφοδεύσετε στο κελί σας. Προσωπικά, στην Ουκρανία είχα πάντα μαζί μου ένα ξυραφάκι για να κόψω τις φλέβες μου σε περίπτωση που κατέληγα σε στρατολογικό κέντρο. Αυτές οι μέθοδοι είναι πολύ αποτελεσματικές – οι υπάλληλοι του κέντρου εκπαίδευσης υποχρεούνται να στείλουν το άτομο για ψυχιατρική εξέταση, γεγονός που αυξάνει τις πιθανότητες απόδρασης. Δεν ενθαρρύνω τους ανθρώπους να αυτοτραυματίζονται. Όμως, υπάρχει τρόπος να βγεις από ένα ψυχιατρικό νοσοκομείο, αλλά δεν υπάρχει τρόπος να βγεις από έναν τάφο. Προσωπικά, σχεδίαζα ότι αν κατέληγα σε κέντρο εκπαίδευσης, θα έκοβα τις φλέβες μου και θα γέμιζα με περιττώματα το κέντρο εκπαίδευσης.

Από παιδί, πάσχω από δύο ασθένειες, ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή και διαταραχή ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητας, αλλά στην Ουκρανία, αυτές οι ασθένειες δεν αποτελούν επαρκή λόγο για απαλλαγή από τη στρατιωτική θητεία. Και μετά, οι υπεύθυνοι του στρατού αναρωτιούνται γιατί τέτοια άτομα πυροβολούν στρατιωτικούς διοικητές. Σε τελική ανάλυση, το να δίνεις όπλα σε τέτοια άτομα μπορεί να προκαλέσει τη χρήση τους ακόμη και στην περίπτωση μιας απλής προσβολής από τους ανωτέρους.

3) Πώς μπορούν οι άνθρωποι στην Ευρώπη να βοηθήσουν τους λιποτάκτες;

Οι άνθρωποι στην ΕΕ βοηθούν ήδη αρκετά τους λιποτάκτες. Ωστόσο, στο νοµικό πεδίο, µια απόφαση της ΕΕ για το απαράδεκτο της έκδοσης και της απέλασης των λιποτακτών θα βοηθούσε στην πρόληψη των βασανιστηρίων στα οποία υποβάλλονται αυτοί οι άνθρωποι στην Ουκρανία. Συμφωνώ ότι οι εγκληματίες που διέπραξαν εγκλήματα πριν φύγουν από την Ουκρανία πρέπει να τιμωρηθούν. Ωστόσο, τέτοιες τύπου αποφάσεις του ουκρανικού δικαστηρίου είναι δυνατόν να εκτελεστούν και εντός της ΕΕ. Αυτό θα αποτελούσε διασφάλιση έναντι των πολιτικών διώξεων.

Η Ουκρανία και η Ρωσία ακολουθούν τις πρακτικές της KGB στην ΕΣΣΔ και χρησιμοποιούν υποθέσεις δεκαετίας, για να ασκήσουν πίεση σε όσους δεν τους αρέσουν. Αυτές οι χώρες μπορούν ακόμα και να κατασκευάσουν ποινικές υποθέσεις, ώστε να ασκήσουν πίεση και να σταματήσουν ενέργειες που ένα ολοκληρωτικό καθεστώς δεν μπορεί να ανεχτεί. Καλώ την ΕΕ να μην αναγνωρίσει τις αποφάσεις κατά ατόμων που ελήφθησαν κατά τη διάρκεια του πολέμου από τα ρωσικά και τα ουκρανικά δικαστήρια. Οι υποθέσεις αυτές έχουν συχνά πολιτικά κίνητρα.

4) Η Ουκρανία συζητά ένα νέο νόμο που θα επιδεινώσει την κατάσταση των λιποτακτών που έχουν διαφύγει στην Ευρώπη. Τι ακριβώς σημαίνει αυτός ο νόμος;

Ναι. Η πρωθυπουργός της Ουκρανίας Γιούλια Σβιριντένκο, της οποίας ο αδελφός διέφυγε στο Λονδίνο κατά τη διάρκεια του πολέμου, έχει υποβάλει στο ουκρανικό κοινοβούλιο ένα νομοσχέδιο που θα ποινικοποιεί τη φυγή από την Ουκρανία και τη μη επιστροφή εντός 90 ημερών από την ψήφιση του νόμου. Θέλουν να μεταφέρουν τη δικαιοδοσία για αυτές τις ποινικές υποθέσεις στη SBU[2] και προτείνουν να τις εκδικάσουν ερήμην. Στην πραγματικότητα, το ουκρανικό ολοκληρωτικό καθεστώς σχεδιάζει να εξισώσει τη φυγή από την Ουκρανία με προδοσία, συμμετοχή σε οργανωμένο έγκλημα ή εγκλήματα κατά της ειρήνης και της παγκόσμιας ασφάλειας. Αυτό υποδηλώνει ότι η SBU αρχίζει να μετατρέπεται σε KGB, που είναι γνωστή από την ΕΣΣΔ, και χρησιμοποιείται για να ασκήσει πίεση σε όσους είναι ανεπιθύμητοι στο ουκρανικό ολοκληρωτικό καθεστώς.

[2] Η SBU είναι η Υπηρεσία Ασφαλείας της Ουκρανίας, οι μυστικές υπηρεσίες. Πρακτικά, είναι ο διάδοχος της σοβιετικής KGB στην Ουκρανία μετά το 1991· ασχολείται με «εθνική ασφάλεια», την «αντικατασκοπεία» και την «αντιτρομοκρατία», στην πράξη δηλαδή με πολιτική επιτήρηση, καταστολή και έλεγχο του πληθυσμού. Αν οι υποθέσεις για τις οποίες μιλάει ο ουκρανός λιποτάκτης μεταφερθούν στη δικαιοδοσία της SBU, αυτό σημαίνει ότι δεν θα τις διαχειρίζεται το συνηθισμένο δικαστικό σώμα, αλλά μηχανισμός με ευρύτατες εξουσίες και ελάχιστη διαφάνεια, κάτι που παραπέμπει περισσότερο σε ποινικοποίηση πολιτικής ανυπακοής παρά σε κοινό ποινικό αδίκημα.

Θα πρέπει να μεταπηδήσουν σε καθεστώς αιτούντων άσυλο. Μόνο αυτό το καθεστώς μπορεί να επηρεάσει την άρνηση των ουκρανικών αρχών να συμμορφωθούν με το αίτημα έκδοσης. Η απόκτηση αυτού του καθεστώτος μπορεί να διαρκέσει χρόνια, σε ορισμένες περιπτώσεις ακόμη και δεκαετίες. Όσο ένας λιποτάκτης έχει καθεστώς αιτούντος άσυλο, δεν έχει δικαίωμα να εργαστεί ή να εγκαταλείψει τη χώρα στην οποία έχει υποβάλει αίτηση ασύλου. Ο τόπος διαμονής τους καθορίζεται από την υπηρεσία μετανάστευσης και θα λάβουν ένα ελάχιστο οικονομικό επίδομα και περιορισμένη ασφάλιση υγείας που καλύπτει μόνο επείγοντα ιατρικά περιστατικά. Οι αιτούντες άσυλο στερούνται έτσι ουσιαστικά τα θεμελιώδη δικαιώματά τους, τα οποία τους επιτρέπουν να κυκλοφορούν ελεύθερα εντός της ΕΕ, το δικαίωμα στην εργασία και το δικαίωμα να επιλέγουν ελεύθερα τον τόπο διαμονής τους. Τα χρήματα που καταβάλλονται στους αιτούντες άσυλο αρκούν μόλις για να καλύψουν τα προσωπικά τους έξοδα, με εξαίρεση τα τρόφιμα, τα προϊόντα υγιεινής και τα βασικά είδη πρώτης ανάγκης.

[1] Territorial Conscription Centre, τα γραφεία στρατολόγησης στην Ουκρανία.

Χθες, η Verkhovna Rada (στμ. το ουκρανικό κοινοβούλιο) παραχώρησε στην SBU το δικαίωμα να υποβάλλει ανεξάρτητα σχέδια νόμων στο Υπουργικό Συμβούλιο της Ουκρανίας, κάτι που θεωρώ κατάληψη της κρατικής εξουσίας, διότι σύμφωνα με το ουκρανικό σύνταγμα, η νομοθετική εξουσία είναι αποκλειστικό προνόμιο της Verkhovna Rada. Το ουκρανικό καθεστώς δίνει ουσιαστικά στη SBU τη δυνατότητα να υποβάλλει νόμους που συμφέρουν το καθεστώς, κάτι που είναι απαράδεκτο για ένα εκτελεστικό όργανο. Προκειμένου, να αποτρέψω τη δίωξη των λιποτακτών, εργάζομαι επί του παρόντος με νομικά μέσα για να οργανώσω την αντίστασή μου ενάντια στο ουκρανικό ολοκληρωτικό καθεστώς.

5) Αυτό σημαίνει ότι οι νόμοι αυτοί θα δώσουν στην αστυνομία και στα δικαστήρια της ΕΕ την εξουσία να διώκουν τους λιποτάκτες εντός της ΕΕ;

Ναι και όχι.

Εάν το νομοσχέδιο ψηφιστεί, οι αρχές θα μπορούν να δικάζουν τους λιποτάκτες ερήμην στο ουκρανικό έδαφος και, βάσει απόφασης ουκρανικού δικαστηρίου, να ζητούν από τις αρχές της ΕΕ να εκδώσουν διεθνές ένταλμα σύλληψης για τους λιποτάκτες με σκοπό την έκδοσή τους στην Ουκρανία. Από τη στιγμή που οι δίκες ερήμην παραβιάζουν άμεσα τις εγγυήσεις για δίκαιη δίκη, συγκεκριμένα το άρθρο 6 της Σύμβασης για την Προστασία των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και των Θεμελιωδών Ελευθεριών, όλες οι αποφάσεις σε τέτοιες υποθέσεις θα [πρέπει να θεωρείται ότι θα] είναι καταδικαστικές.

Το ολοκληρωτικό καθεστώς στοχεύει να φέρει πίσω όσο το δυνατόν περισσότερα αναλώσιμα σώματα [στμ. τροφή για τα κανόνια] από την ΕΕ και θα κάνει τα πάντα για να επιτύχει αυτόν τον στόχο. Οι χώρες της ΕΕ μπορούν, φυσικά, να αγνοήσουν τα αιτήματα έκδοσης για τέτοια εγκλήματα, επειδή είναι πολιτικά, αλλά η προσωπική μου εκτίμηση είναι ότι τα αιτήματα αυτά θα γίνουν δεκτά από τις αρχές της ΕΕ.

6) Μπορούν αυτοί οι νόμοι να σημαίνουν και την απέλαση των λιποτακτών πίσω στην Ουκρανία;

Ναι. Ωστόσο, δεν πρόκειται για απέλαση, αλλά για έκδοση ως εγκληματίες σύμφωνα με τον ουκρανικό νόμο. Αυτοί οι άνθρωποι δεν κινδυνεύουν να σταλούν στο μέτωπο, διότι αμέσως μετά την παράδοσή τους στις ουκρανικές αρχές, θα σταλούν στη φυλακή για να εκτίσουν τις ποινές τους. Ωστόσο, στις ουκρανικές φυλακές, αντιμετωπίζουν βασανιστήρια από τις αρχές και πίεση να υπογράψουν μια σύμβαση που προτείνεται σε άτομα που έχουν καταδικαστεί και κρατούνται.[3] Εάν υπογράψουν μια τέτοια σύμβαση, αυτά τα άτομα αποστέλλονται αμέσως να πολεμήσουν εναντίον των ρωσικών ενόπλων δυνάμεων. Δεν προβλέπεται στρατιωτική θητεία που δεν περιλαμβάνει άμεση συμμετοχή σε πολεμικές επιχειρήσεις για αυτά τα άτομα.

7) Ποια άλλα προβλήματα θα αντιμετωπίσουν οι λιποτάκτες, εάν εφαρμοστούν αυτοί οι νόμοι στην Ουκρανία;

[3] Η «σύμβαση για καταδίκους» στην Ουκρανία αφορά μια στρατιωτική σύμβαση που το κράτος «προτείνει» ή μάλλον επιβάλλει σε κρατούμενους ώστε να ενταχθούν στον στρατό. Συγκεκριμένα, από το 2023 η ουκρανική κυβέρνηση, ακολουθώντας πρακτικές παρόμοιες με αυτές της Ρωσίας εισήγαγε νομοθετικές ρυθμίσεις που επιτρέπουν σε φυλακισμένους να «εξαγοράσουν» την ποινή τους μέσω στρατιωτικής θητείας στο μέτωπο. Δηλαδή, υπογράφουν «συμβόλαιο» με τις Ένοπλες Δυνάμεις, δεσμευόμενοι να πολεμήσουν για ορισμένο διάστημα, συνήθως έως τη λήξη του στρατιωτικού νόμου.